Czarny szał zakupów: czy naprawdę jest nam potrzebny?

Listopadowe akcje wyprzedażowe stały się symbolem zakupowej gorączki. Reklamodawcy podgrzewają atmosferę, kusząc najniższymi cenami w roku. Wiele osób czuje potrzebę, a wręcz presję skorzystania z okazji oferowanych w czasie Black Friday, Cyber Monday, a nawet Black Week czy Month! Tymczasem „czarne” wyprzedaże coraz częściej ukazują inne oblicze. Dlatego warto na chwilę się zatrzymać i pomyśleć o konsekwencjach.

Czy potrzebujemy tych wszystkich rzeczy?

Pod koniec listopada tradycyjnie już sklepy kuszą niskimi cenami. W tym okresie kupujemy zwykle więcej, co bezpośrednio przekłada się na zwiększoną ilość odpadów. Obejmuje to zarówno kupione impulsywnie, nietrwałe towary, jak i góry materiałów opakowaniowych, które szybko stają się zbędne. Spontaniczne decyzje zakupowe wzmacniane są także przez tzw. fast fashion, oparty na masowej produkcji taniej odzieży. Oferuje on najnowsze trendy: szybko i w przystępnych cenach. Charakteryzuje go równie szybkie pozbywanie się ubrań, w efekcie czego tony tekstyliów lądują na nielegalnych wysypiskach czy w spalarniach odpadów jako frakcja energetyczna.

Koszty niewidoczne na metkach.

Black Friday to nie tylko okazje, ale też realne koszty środowiskowe. Produkcja jednej bawełnianej koszulki pochłania aż 2700 litrów wody, co odpowiada zapotrzebowaniu na wodę pitną jednej osoby przez ponad dwa lata! Do tego dochodzi zanieczyszczenie rzek toksycznymi barwnikami i góry odpadów tekstylnych, które rocznie sięgają aż 92 mln ton. Tkaniny syntetyczne, takie jak poliester, rozkładają się setki lat i emitują mikroplastik[1]. A gdy do koszyka trafia elektronika, rachunek rośnie jeszcze bardziej – jej wytwarzanie generuje wysokie emisje CO₂ i odpady chemiczne, które mogą zatruwać glebę i wody gruntowe[2].

Kultura naprawiania wraca do naszej codzienności.

Nadzieję daje fakt, że wiele osób wraca dziś do naprawy i odnawiania rzeczy. Duża popularność rękodzieła, renowacji mebli czy second – handów pokazują, że alternatywy są na wyciągnięcie ręki. Utrzymanie produktu w obiegu jak najdłużej, to jeden z najprostszych sposobów na zmniejszenie ilości odpadów i innych negatywnych skutków środowiskowych.

Warto zwrócić również uwagę na rosnącą świadomość konsumentów, którzy coraz częściej z refleksją podchodzą do codziennych wyborów. Odzież czy przedmioty z drugiej ręki są chętnie wybierane przez konsumentów, o czym świadczy popularność tematycznych platform internetowych czy grup na portalach społecznościach. Wybieranie produktów z obiegu wtórnego lub wykonanych z materiałów odzyskanych, to zmiana, która jest zauważalna i przede wszystkim skuteczna.

GOZilla – praktyczne podejście do gospodarki o obiegu zamkniętym.

W tym kontekście istotną rolę odgrywają projekty wspierające gospodarkę obiegu zamkniętego, takie jak realizowany w Gdańsku LIFE Pom GOZilla.PL. Jego celem jest realne ograniczenie powstawania odpadów poprzez edukację, promowanie naprawiania, ponownego użycia oraz rozwiązań GOZ. Projekt zachęca mieszkańców do podejmowania świadomych decyzji, również zakupowych i uczy korzystania z zasobów w bardziej odpowiedzialny sposób.

Na co zwrócić uwagę podczas „black” wyprzedaży?

–  Black Friday to nie tylko okazja do zakupów, ale też moment, w którym warto zastanowić się, czy nasze decyzje są świadome –  mówi Piotr Kryszewski, Dyrektor Zarządzający ds. Zielonego Gdańska. – Każdy wybór konsumencki wpływa na środowisko – im bardziej przemyślany, tym mniejszy ślad pozostawia.

Zanim wyruszysz na polowanie do centrum handlowego lub zanurzysz się w głębię e-commerce, zastanów się:

• Czy naprawdę potrzebuję tych rzeczy?
• Czy mam już coś podobnego?
• Czy pożądany produkt jest dobrej jakości i posłuży długo?
• Czy mogę naprawić lub odnowić to, co już mam?

Na koniec przygotuj listę zakupów! Trzymanie się jej, to sprawdzony sposób na kupowanie wyłącznie tego, co jest nam potrzebne.

Black Friday czy Cyber Monday nie muszą stanowić celebracji nadmiernego konsumpcjonizmu. Zamiast chwilowej przyjemności z zakupu, mogą być okazją do przemyślenia własnych zwyczajów, świadomych wyborów i postawienia na trwałość. A jak już, przy okazji wyprzedaży, będziemy pozbywać się starych przedmiotów – dajmy im drugie życie. Pamiętajmy też, że w czasie zakupowej gorączki ogromną wartością jest zdrowy rozsądek.

[1] https://one-more-tree.org/pl/ukryty-wplyw-fast-fashion-na-srodowisko/

[2] https://www.portalspozywczy.pl/handel/wiadomosci/co-polacy-najchetniej-kupuja-na-black-friday-oto-najpopularniejsze-produkty,271888.html